شهرستان ابهر، یکی از شهرستانهای استان زنجان است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۶۱٫۲۵۷ نفر بوده است . شهر ابهر مرکز این شهرستان است. منطقه ابهر و مناطق اطراف ابهرود (ابهر چای), از نخستین زیستگاههای انسانی در ایران است و از پیشینة تاریخی طولانی برخوردار است . در هزارة دوم پیش از میلاد , درة ابهررود از رونق قابل توجهی برخوردار بوده است . جایگاه نخستین خانه های این شهر , تپه ای باستانی به نام تپة قلعه است و دركنارة راست ابهر رود جای دارد. این محل یكی از نخستین زیستگاههای انسانی منطقة زنجان به شمار می رود و حداقل از اوایل هزارة چهارم پیش از میلاد مورد استفاده و محل سكونت جماعت های آغازین بوده است . وجه تسمیه ابهر در مورد تسمیه ابهر در مشترک یاقوت چنین می خوانیم : « ایرانیان خودشان آن را « اوهر » تلفظ می کنند ، درباره اشتقاق آن گفته اند که کلمه مرکب از « آب » و « هر » به معنی آسیا است و کلمه ابهر یا اوهر (که لهجه محلی است ) به معنی آب آسیا است .» در لغت نامه دهخدا نیز چنین آمده است که : « شهر مشهوری میان قزوین و زنجان و همدان از نواحی جبل و اهل محل ، آن را « آوهر » گویند » فلسفه وجودی شهر ابهر از عوامل اصلی انگیزه ی ایجاد شهر ابهر ، عوامل جغرافیایی بوده است .جریان رودخانه ابهر رود که باعث به وجود آمدن سرزمینهای آبرفتی و حاصلخیز نسبتاً وسیع اطراف آن شده ، عامل رشد کشاوزی می باشد . دیگر وجود آب و هوای مساعد جهت ایجاد و رشد کشاورزی ، دامداری بود که از جهت اقتصادی نقش عمده ای برای ساکنین شهر ابهر داشته است . راه ها و دروازه های ابهر ابهر دارای حصار عظیم در زمان ساسانیان بوده و دو دروازه شرقی و غربی داشته که دروازه شرقی آن جنب قلعه تپه بنام دَرْبُ اَلْمَذوقْ نامیده می شده و دروازه غربی آن بنام فلاج آباد یا خلج آباد مشهور بوده سید محمد نوربخش در مشجره سلسله الاولیاء خود در صفحات 34 و 38 از این دودروازه ابهر نام برده است. کاروانیان عازم شهرهای قزوین، همدان و ری از دروازه شرقی ابهر عبور می کردند در ابهر محلاتی بنامهای دروازه ایشیگی و دَرْمَذَقانْ معروف است. از راههای قدیم که از جنوب ابهر عبور می کرده، جاده ابریشی بود که از کشور چین آغاز و پس از طی سمرقند و بخارا – مرو – گرگان – ری قزوین – وارد ابهر می شده و به سمت زنجان – تبریز – ایروان ادامه داشته. راهی نیز از تبریز آغاز و به ابهر می رسید و ابهر را از طریق ساوه و قم به اصفهان و بغداد مربوط می ساخت و در این منطقه به جاده اصفهان معروف بود. راه ابهر به ری نیز وجود داشت. مکان های دیدنی و تاریخی شهرستان ابهر ابهر یکی از مهم ترین و ارزشمند ترین موردهای جهانگردی و توریستی استان زنجان به شمار می آید که برای توسعه و گسترش صنعت گردشگری از توانایی های قابل توجهی برخوردار است. مهم ترین و تاریخی ترین اثر شهرستان ابهر، گنبد عظیم و مشهور سلطانیه. معبد تاریخی داش كسن در كنار شهر تاریخی و با ارزش سلطانیه، آرامگاه امام زاده سید اسماعیل / زید الکبیر / مسجد و روستای تاریخی قروه و بقعه پیر احمد زهر نوش می باشد.
مجموعه: مستند، گزارش
تهیه کننده : ابهرآنلاین
