ابهر آنلاين: كاهش محسوس ارزش سكه و ارز در بازار ظرف چند روز گذشته ضمن اينكه اميدواريهاي زيادي را در نزد عموم مردم براي كاهش عمومي قيمتها ايجاد كرده است، توجه كارشناسان را نيز بيشتر از اين زاويه به خود جلب كرده است كه پولهاي خارج شده از اين دو بازار از كجا سردرخواهند آورد و چه تبعاتي ايجاد خواهند كرد، مقاله انتخابي از دنياي اقتصاد در همين زمينه است.
دنیای اقتصاد- با تقویت روند نزولی قیمت در بازار ارز و سکه، تقاضاهایی که با نیت سفته‌بازی یا حفظ ارزش دارایی وارد این بازار شده‌اند، اندک اندک در حال کوچ از این بازار هستند. به همین دلیل ردیابی مسیر آینده نقدینگی خارج شده از این دو بازار یکی از سوال‌های مطرح شده است. به اعتقاد کارشناسان، سرمایه‌های خرد موجود در بازار ارز و سکه احتمالا به سوی نظام بانکی یا بازار سرمایه خواهند رفت. سرمایه‌های کلان نیز بخش مسکن را مستعد سرمایه‌گذاری می‌دانند. از نگاه کارشناسان جابه‌جایی نقدینگی از ارز و طلا می‌تواند در دوره انتقالی از دولت مستقر به منتخب همراه با چالش‌ها و فرصت‌هایی باشد. بر اساس این رویکرد اگر نقدینگی کماکان به شکل مالی تغییر مکان دهد، می‌تواند حبابی شدن قیمت‌ها در بخش سهام و مسکن را رقم زند؛ اما انتقال نقدینگی به بازار اولیه سهام و تشکیل سرمایه جدید یا هدایت آن به بخش ساخت و ساز مسکن می‌تواند فرصت‌های جدیدی را ایجاد کند؛ به اين‌صورت كه در بازار اولیه سهام، افزایش سرمایه شرکت‌ها و تشکیل سرمایه جدید را به‌دنبال آورد و در بخش ساخت و ساز عرضه مسکن و تعدیل قیمت را. در کنار این دو بخش، انتظارات تورمی نیز با چشم‌انداز کاهشی روبه‌رو است. این عامل به جذابیت نرخ‌های کنونی سود کمک می‌کند كه با تجهیز منابع بانک‌ها از این کانال نیز می‌توان تولید ملی را حمایت کرد.
«دنیای‌اقتصاد» بررسی مي‌کند
ردیابی مسیر‌آینده نقدینگی
گروه بازار پول- در حالی که بازار دارایی‌ها پس از انتخابات سال جاری با شرایط جدیدی روبه‌رو شده است؛ گمانه زنی از سمت و سوی نقدینگی پس از افت قیمت دلار و سکه در بازار غیر رسمی آغاز شده است. افت قیمت دلار و سکه، تاثیر بالایی بر سرمایه‌هاي «خُرد» گذاشته که عمدتا به دلیل نرخ سود بانکی پایین تر از نرخ تورم، به دارایی «غیر ریالی» تبدیل شده است.
حال با توجه به روند قیمت‌ها، فروش ارز و سکه یکی از تبعاتی است که بازار غیررسمی دارایی‌هاي خانوار را در بر گرفته است. بخش دیگر نقدینگی در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری متعلق به سرمایه‌هاي «کلان» است که با توجه به تحولات موجود، خود را با شرایط جدید، تطابق خواهد داد. اما سوال بیشتر فعالان بازارهای مختلف این است که نقدینگی فعلی – که رقم بالایی نیز هست – از کدام بازارها سر در مي‌آورد؟
تنوع سرمایه‌گذاری
بنا به گزارش‌هاي رسمی بانک مرکزی، میزان نقدینگی ظرف دو سال اخیر به شدت افزایش پیدا کرده ؛ به گونه‌اي که از حدود 300 هزار میلیارد تومان در پایان خرداد ماه 90 به حدود 464 هزار میلیارد تومان در پایان خرداد امسال رسیده است. وجود این میزان نقدینگی – که به گفته کارشناسان عمدتا ناشی از اضافه برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی و افزایش پایه پولی بوده است – بانک مرکزی را وادار کرد تا در مقاطع مختلف مکانیزم‌هاي مختلف جمع آوری نقدینگی را به اجرا درآورد. مکانیزم‌هايي نظیر انتشار اوراق مشارکت و پیش فروش سکه که در سال گذشته بارها اجرا شد تا شاید بخشی از نقدینگی موجود جذب شود. بخش عمده نقدینگی موجود در کشور، از طریق «پس‌اندازهای خُرد» راه بازارهای غیررسمی را در پیش گرفته بود؛ چرا که این بازارها میزان نقدشوندگی بالایی داشت و به دلیل تاثیرپذیری از فضای روانی، نوسان قیمت، حرف اول را در آن مي‌زد. حال با توجه به شرایط جدید بازارهای غیررسمی ارز و سکه، به نظر مي‌رسد که تنوع انتخاب برای سرمایه گذاری در بازارهای مختلف شکل گرفته است. کارشناسان در این باره پیش‌بینی مي‌کنند با توجه به شکل‌گیری این تنوع، دوران نوینی برای سرمایه گذاری ایجاد شده است.
خروج از بازار ارز
با تحولات جدید در بازار غیر رسمی ارز و سکه، سوال بسیاری از فعالان بازار این است که «چرا قیمت‌ها در حال تعدیل است؟» برخی از کارشناسان معتقدند بخش عمده‌اي از قیمت فعلی ارز از ناحیه انتظارات است و با تعدیل انتظارات، قیمت هم به همین میزان کاهش می‌یابد. به اعتقاد کارشناسان، واکنش بازار دارایی به خبرهای خوب، فوری است و قیمت‌ها در همان روزهای اول تاثیر مي‌پذیرد. اما بهبود انتظارات از آینده اثر مثبت دیگری هم دارد و آن افزایش سهم دارایی‌های ریسکی در سبد سرمایه‌گذاری شهروندان و لذا تمایل بیشتر به سرمایه گذاری در بخش‌هايي است که ریسک کمتری دارد. زمانی که عدم اطمینان نسبت به دارایی‌های کم‌ریسک مانند طلا و اوراق مشارکت، سهم بيشتری از سبد دارایی خانواده‌ها را شامل مي‌شود؛ خوش‌بینی نسبت به آینده باعث می‌شود جذابیت این نوع سرمایه‌گذاری‌های غیرریسکی و کم‌بازده کمتر و تقاضا برای سرمایه‌گذاری‌های ریسکی از جمله سهام بیشتر شود.
این اتفاق در روزهای گذشته در بازار ارز و سکه افتاده است. سرمایه‌هاي خُرد که بخش عمده فعالان بازار را شامل مي‌شوند؛ با شرایط جدید و انتظار تحولات جدی در رفتار اقتصادی دولت، دست به فروش نقدینگی خود که به صورت «غیر ریالی» نگهداری شده مي‌زنند و بازار بسته به نوع تقاضا، نقدینگی دلار یا سکه را جذب مي‌کند. ريیس کل بانک مرکزی بارها اعلام کرده که «مردم عادی نزدیک به 18 میلیارد دلار ارز در خانه‌ها یا گاوصندوق‌ها و صندوق‌هاي امانات بانک‌ها نگهداری مي‌کنند.» با این حساب، در صورت تداوم وضعیت موجود و افزایش خوش‌بینی به آینده، به نظر مي‌رسد که برخی از بازارها، پذیرای نقدینگی بالایی باشند که از بازارهایی مانند سکه و ارز بیرون کشیده شده و به هر حال باید در جایی سرمایه‌گذاری شود. تا چندی پیش نگهداری ارز به نوعی پوشش ریسک در مقابل اتفاقات بدتر آتی تبدیل شده بود. اگر انتظارات از آینده اقتصادی ایران مثبت باشد و عدم اطمینان‌ها هم کاهش پیدا کند، جذابیت نگهداری ارز در سبد خانواده‌ها کمتر می‌شود و عده‌ای دست به فروش ارز می‌زنند و قیمت ارز پایین می‌افتد. البته چون حجم این دلارها به نسبت کل درآمد و ذخایر ارزی کشور خیلی بالا نیست ممکن است اثر قیمتی آنقدر شدید نباشد و محدود باشد. اما سرمایه‌هاي ریالی به دست آمده حاصل از فروش ارز و سکه راه به کجا خواهد برد؟ کارشناسان در این باره گمانه زنی‌هايي دارند که هر یک با توجه به فاکتورهای مهمی قابل بررسی است.
بورس
گزینه اول سرمایه‌گذارانی که نقدینگی «خُرد» در اختیار دارند، خرید و فروش سهام است. وقتی از یک سو انتظارات جامعه از کلیت اقتصاد کلان، شرایط محیط کسب و کار، وضعیت تحریم‌ها و روابط خارجی مثبت‌تر بشود و از طرف دیگر عدم اطمینان‌ها هم کم شود بازار سهام واکنش مثبت نشان می‌دهد. افزایش نرخ رشد اقتصادی و بهبود کسب و کار باعث افزایش جریان نقدی انتظاری شرکت‌های موجود در بورس می‌شود و با افزایش رشد اقتصادی از ظرفیت‌های خالی شرکت‌ها بهتر استفاده می‌شود، فروش و حاشیه سود زیاد و فرصت‌های سرمایه‌گذاری بالا مي‌رود. این جهش در جریان‌های نقدی و سود سهام آتی ارزش فعلی سهام را زیاد می‌کند. رونق فعالیت سرمایه‌هاي «خُرد» در بازار سهام در حالی است که کارشناسان شروطی را برای بهتر شدن جریان ورود و خروج سرمایه در این بازار قائل هستند. از دیدگاه آنها، اگر نقدینگی سهامداران خُرد به افزایش سرمایه شرکت‌هاي بورسی بیانجامد، وضعیت آرمانی برای بورس به وجود مي‌آید. اما در صورت تشدید «سفته بازی» در بازار